دزموند مپیلو توتو (متولد ۷ اکتبر ۱۹۳۱) روحانی و عالم الهیات کلیسای آنگلیکان آفریقای جنوبی است، که به خاطر مبارزات خود علیه آپارتاید و فعالیت در زمینه حقوق بشر مشهور است. او به خاطر تلاش هایش برای پایان دادن به آپارتاید، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۸۴ شد. توتو در بین سال های ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۶، اسقف ژوهانسبورگ و سپس از سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۶، اسقف اعظم کیپ تاون بود که در هر دو مورد، اولین سیاه پوست آفریقایی بود که این سمت را بر عهده گرفته بود. از نظر کلامی، او سعی کرد ایده های الهیات سیاه را با الهیات آفریقایی ترکیب کند.

پدر او معلم بود و خودش نیز در دبیرستان ژوهانسبورگ بانتو تحصیل کرده بود. پس از ترک مدرسه، ابتدا به عنوان معلم در کالج پرتوریا بانتو[۱] آموزش دید و در سال ۱۹۵۴، از دانشگاه آفریقای جنوبی فارغ التحصیل شد. پس از سه سال فعالیت به عنوان معلم دبیرستان، شروع به تحصیل در رشته الهیات کرد و در سال ۱۹۶۰، به عنوان کشیش منصوب شد. در بین سال های ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۶، به تحصیلات خود در رشته الهیات در انگلیس ادامه داد و در نهایت، به مقام استادی رسید. از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲، قبل از بازگشت به انگلیس برای فعالیت به عنوان دستیار مدیر یک موسسه الهیات در لندن به مدت سه سال، در آفریقای جنوبی به تدریس الهیات پرداخت. در سال ۱۹۷۵، او به عنوان رئیس کلیسای جامع سنت ماری[۲] در ژوهانسبورگ منصوب شد، و اولین سیاه پوستی بود که این سمت را به عهده می‌گرفت. در بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸، او اسقف لسوتو[۳] بود و در سال ۱۹۷۸، به اولین دبیرکل سیاه پوست شورای کلیساهای آفریقای جنوبی منصوب شد. توتو دارای دکترای افتخاری تعدادی از دانشگاه‌های برجسته در ایالات متحده، انگلیس و آلمان است.

او که به عنوان صدای سیاه پوستان بی صدای آفریقای جنوبی شناخته می‌شود، از مخالفان جدی آپارتاید بود. توتو از تحریم اقتصادی آفریقای جنوبی نیز حمایت کرد، در حالی که همواره، برای آشتی بین جناح‌های مختلف مرتبط با آپارتاید تلاش می کرد.

زمانی که نلسون ماندلا به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوستان کشور انتخاب شد، توتو را به عنوان رئیس کمیسیون حقیقت و آشتی[۴] منصوب کرد.

دزموند توتو هدف خود را "جامعه ای دموکراتیک و عادل بدون تفرقه نژادی" بیان کرده و موارد زیر را به عنوان حداقل خواسته ها مطرح کرده است:

۱. حقوق مدنی برابر برای همه

۲. لغو قوانین گذرنامه آفریقای جنوبی

۳. برقراری یک نظام آموزشی مشترک

۴. توقف اخراج اجباری از آفریقای جنوبی به مناطق به اصطلاح "سیاه‌پوست‌نشین"

علاوه بر جایزه نوبل، توتو جوایز زیاد دیگری نیز دریافت کرد، از جمله جایزه Pacem in Terris، جایزه خدمات بشردوستانه برجسته اسقف جان واکر[۵]، جایزه رهبری لینکلن[۶] و جایزه صلح گاندی[۷].

دزموند توتو برای حمایت از حقوق بشر و برابری همه مردم، چه در آفریقای جنوبی و چه در سطح بین المللی، به سفرهای گسترده خود ادامه می دهد.